Νεφελοκοκκυγίες

 - Οι ιδέες σου είναι ριζοσπαστικές ως ένα σημείο και μηδενιστικές ακόμα, θα μπορούσα να πω αν μου επιτρέπεις.

- Ελεύθερα, γιατρέ. Εξαρχής εγώ σου εξήγησα, πως δεν εντάσσομαι πουθενά, ούτε δεξιά, ούτε αριστερά. Δεν βάφομαι ούτε μπλε, ούτε πράσινος, ούτε κόκκινος. Είμαι μόνος μου, για εμένα. Εκπροσωπώ και μιλάω μόνο για τον εαυτό μου. Για κανέναν άλλο. Αν εσύ χρειάζεσαι μια ταμπέλα για το προσδιορίσεις όλο αυτό, επειδή σου προκαλεί σύγχυση, μπορείς να το κάνεις ελεύθερα. Μόνο να θυμάσαι, πως το είπες εσύ κι όχι εγώ! Πες με επαναστάτη, ριζοσπάστη, κυνικό, αυτοκτόνο, αναρχικό. Εκεί είναι το πρόβλημα; Με ρώτησες αν ψηφίζω και σου είπα όχι κι αυτό γιατί αδυνατώ να πιστέψω πως τριακόσιοι άνθρωποι θα πάρουν σωστές αποφάσεις για το κοινό καλό, αμερόληπτοι. Και σε ρωτάω το απλό εξής πράγμα: θα άφηνες την τσάντα σου με όλα σου τα πράγματα μέσα, κινητό, πορτοφόλι, κλειδιά, ταυτότητα, για ένα τέταρτο στο παγκάκι ενός πάρκου για να πεταχτείς σε μια δουλειά; Φυσικά και όχι! Κανείς μας δεν θα το έκανε και είναι λογικό για την κοινωνία που ζούμε. Τώρα, πως είναι δυνατόν να πιστεύεις στην πολιτική, όταν δεν μπορείς να εμπιστευθείς ούτε τον διπλανό σου; Όταν έχεις πεισθεί πως κάθε άνθρωπος κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες, θα κοιτάξει να επωφεληθεί στο έπακρο από την κάθε κατάσταση; Αν αυτό ξεκινάει από το να κλέψω μια παρατημένη τσάντα ενώ δεν με βλέπει κανείς και φτάνει μέχρι το να καταχραστώ κρατικά κονδύλια που δεν θα ελεγχθούν, η κατάσταση είναι η ίδια! Αυτό που σου ξεφεύγει είναι πως η απληστία παραμένει η ίδια και στα δύο υποκείμενα. Αλλάζουν μόνο τα ποσά. Πως γίνεται να πιστεύεις ότι μια ομάδα ανθρώπων με εξαιρετικά μεγάλο βαθμό εξουσίας, αν όχι απόλυτη, δεν θα κάνει κατάχρηση αυτής της εξουσίας, δεν θα αποφασίσει σύμφωνα με το δικό της συμφέρον και δεν θα κάνει τα πάντα για να επιβιώσει και να διατηρήσει την θέση της!

- Εντάξει, μπορώ να το κατανοήσω αυτό. Η απληστία βρίσκεται μέσα μας, αλλά πως το να μην ψηφίζεις είναι λύση για εσένα;

- Δεν ήξερα πως μιλούσαμε για την εύρεση λύσης! Εγώ σου εξήγησα τον λόγο που αρνούμαι να ψηφίσω. Απέχω από τις εκλογές γιατί δεν θεωρώ πως το σύστημα δουλεύει. Άρα, με οποιονδήποτε τρόπο θα αποφύγω να συμμετάσχω σε κάτι που αναγνωρίζω ως ελλαττωματικό. Τώρα, όσον αφορά την λύση στην οποία αναφέρεσαι, ας ξεκινήσουμε από τα βασικά. Με ποιο γνώμονα στήθηκε το σύστημα; Την καλύτερη διακυβέρνηση της χώρας; Την ευημερία του κράτους; Την πραγμάτωση της τέλειας κοινωνίας; Ποιος μπορεί να πει με σιγουριά; Πάντως, όσον αφορά την διακυβέρνηση της χώρας, όλοι έχουμε κάποια κοινά σημεία όσον αφορά πιθανές λύσεις ή λάθη που γίνονται. Κι είναι επίσης φυσιολογικό αυτά τα λάθη να γίνονται. Άρα και ως εα ποσοστό είναι επόμενο να συμπεράνουμε πως το σύστημα δεν έχει ως πρώτη προτεραιότητα την βελτίωση της κοινωνίας, μερικές φορές θα λέγαμε πως ούτε της ίδιας της χώρας τα συμφέροντα δεν εκπροσωπούνται σωστά! Για παράδειγμα τα χρήματα που δαπανώνται για την παιδεία κάθε χρόνο είναι εμφανώς λιγότερα από τους υπόλοιπους τομείς. Οι επενδύσεις που γίνονται για την βελτίωση του εκπαιδευτικού συστήματος είναι ελάχιστες μπροστά στα άλλα Υπουργεία. Εν καιρώ ειρήνης, το κράτος ζητάει την πρόσληψη 15.000 στρατιωτικών όταν τα νοσοκομεία και τα σχολεία έχουν σοβαρές ελλείψεις προσωπικού κάθε χρόνο. Τα κοινά σημεία που ανέφερα πριν, αφορούν ακριβώς αυτό: θα υποθέσω πως συμφωνούμε όταν λέω ότι είναι σημαντικότερο για την κοινωνία να επενδύουμε περισσότερα λεφτά στην παιδεία και την υγεία από ότι στο στρατό όταν δεν έχουμε ανοιχτό πεδίο διαμάχης με κάποια χώρα. Καταλαβαίνουμε λοιπόν, πως στόχος της κυβέρνησης δεν είναι πάντοτε η βελτίωση της κοινωνίας. Εξυπηρετούνται κάποια συμφέροντα. Κι εκεί ακριβώς είναι το πρόβλημα. Βλέπεις, κάποτε εξυπηρετούνται τα συμφέροντα του κράτους, άλλοτε της χώρας, άλλοτε του λαού, άλλοτε μερίδας του λαού. Το σίγουρο είναι πως δεν γίνεται όλοι να είναι ικανοποιημένοι. Όταν άνθρωποι με διαφορετικές βλέψεις, διαφορετικό σύστημα ηθικής, διαφορετικές σκοπιμότητες, καλούνται να βρουν λύσεις για το ίδιο πρόβλημα, η απάντηση είναι μία: θα κερδίσει ο πιο δυνατός. Αν βάλεις τους εργάτες να διαπραγματευτούν το μισθό τους με τον ιδιοκτήτη της επιχείρησης, ασφαλώς γνωρίζεις πως καθένας θα μιλήσει για το συμφέρον του. Δεν υπάρχει περίπτωση ο εργοδότης να νοιαστεί σε μεγάλο βαθμό για το επίπεδο διαβίωσης των εργαζομένων σε βαθμό που να χάσει λεφτά που θα μπορούσε να έχει στην τσέπη του, αλλά ούτε και οι εργαζόμενοι θα διαλέξουν να χάσουν χρήματα για το καλό της επιχείρησης. Η πιο λογική κίνηση θα είναι ο εργοδότης να προσπαθήσει να μειώσει του μισθούς των εργαζομένων όσο εκείνοι θα προσπαθούν να πάρουν περισσότερα χρήματα. Τώρα, λανθασμένα κάποιοι θεωρούν πως με διάλογο θα καταφέρουμε να βρούμε μια μέση λύση που να βολεύει και τις δυο μεριές, αλλά αυτό είναι μια αυταπάτη. Από την στιγμή που ο εργοδότης μπορεί ανά πάσσα ώρα να σε διώξει από την επιχείρηση, προφανώς και δεν συζητάτε επί ίσης όροις. Εκείνος θα έχει το πάνω χέρι. Κι όσο πιο κοινή είναι η εργασία σου, επομένως και πιο εύκολο για εκείνον να σε αντικαταστήσει, κι όσο χειρότερη είναι η οικονομία της χώρας σου, άρα και πιο δύσκολο για εσένα να ξαναβρείς δουλειά, σίγουρα, θα είσαι ο πρώτος που θα κάνει ένα βήμα πίσω. Το ίδιο συμβαίνει και με το κράτος. Σε κάποια φάση που θα θεωρήσει ότι είναι σημαντικότερο να φυλάσσονται τα σύνορα της χώρας, θα προτιμήσει να αγοράσει όπλα και να προσλάβει στρατιώτες, δίνοντας μερικά παραπάνω επιδόματα ανεργίας, από το να κινηθεί για την μείωση της ανεργίας.

- Ψάχνουμε λοιπόν, μια ουτοπία;

- Έχουμε μια διαφορετική αντίληψη ακόμα για αυτό: τι είναι ουτοπία; Ουτοπία για εσένα φυσικά, είναι το να μην υπάρχει κανενός είδους διακυβέρνηση. Αν υπάρχει, έστω και μια υποτυπώδεις, αρκεί κι ας μην δουλεύει όπως θα έπρεπε ή όπως η ίδια η ίδια θα προσπαθήσει να σε πείσει ώστε να διατηρήσει την θέση της. Δεν το κρίνω σαν άποψη, αλλά αυτό που θέλω να ξεκαθαρίσω είναι πως είμαστε και οι δύο ουτοπιστές. Κι οι δύο θα θέλαμε να έρθει μια μέρα που θα υπάρξει ένα σύστημα που δεν θα φοβόμαστε να αφήσουμε την τσάντα μας στο παγκάκι.

Αλλά τελικά, εγώ δεν μιλάω για πολιτική και αυτό είναι που σε φέρνει σε σύγχυση. Έχεις ταυτίσει την κάθε πιθανότητα βελτίωσης με ενέργειες μόνο από τη πλευρά της πολιτικής. Κι αυτό γιατί από τότε που οι πολίτες σταμάτησαν να είναι έμπρακτα ενεργοί στα θέματα της πολιτείας, περιμένουμε την αλλαγή να έρθει μόνο από την κυβέρνηση. Μας αφαίρεσαν την δύναμη να δρούμε σε μεγάλοι κλίμακα και το μόνο που μπορούμε τώρα να κάνουμε είναι να ψηφίζουμε και να συμμετέχουμε σε διαδηλώσεις και πορείες, που σίγουρα σε κάποιες περιπτώσεις έχουν φέρει αλλαγή, όμως αυτό δεν έχει γίνει αναίμακτα και επίσης έχει χρειαστεί πολύ προσπάθεια.. Η πολιτική όμως τι κάνει; Χτίζει ένα σύστημα διακυβέρνησης με σκοπό την ιδανική πολιτεία μέσα στην οποία θα έχουν όλοι την ευκαιρία για το κυνήγι της ευτυχίας; Θεμελιώνει ένα χρηματοοικονομικό σύστημα δίκαιο για όλους; Κάνει κοινωνιολογία και ανθρωπισμό; Ή μήπως τα κάνει όλα μαζί; Δεν είμαι ειδικός, αλλά καταλαβαίνω πως είναι αδύνατο κάποιος ή κάποιοι να τα καταφέρουν όλα αυτά μαζί και σε τόσο μεγάλη κλίμακα.

Έστω όμως πως κάποια μέρα θα τα καταφέρουν, ας μην γίνομαι μηδενιστής όπως λες. Αν σκοπός είναι να φτιάξουμε την ιδανική πολιτεία, όπου όλοι θα ζουν αρμονικά, από το παράδειγμα με την τσάντα, φαίνεται ότι δεν τα έχουμε καταφέρει και μάλιστα είμαστε αρκετά μακριά. Η δική μου λοιπόν, οπτική είναι ότι το σύστημα δεν δουλεύει. Κάθε μέρα βλέπω ανθρώπους γύρω μου να υποφέρουν και δεν έχει σημασία αν φταίει το σύστημα ή όχι, αλλά ότι δεν κάνουμε κάτι γι' αυτούς. Τα επιδόματα, δάνεια και όλες αυτές οι πρόσκαιρες λύσεις δεν βοηθούν την κατάσταση, δεν βγάζουν αυτούς τους ανθρώπους από το αδιέξοδο. Με τόσα εκατομμύρια να κινούνται κάθε μέρα σε συναλλαγές είναι απογοητευτικό πως υπάρχουν ακόμα άνθρωποι χωρίς σπίτι που τρώνε από τα σκουπίδια. Τουλάχιστον να παραδεχτούμε ότι το σύστημα δεν φτιάχτηκε να φροντίζει για όλους, ακόμα και για αυτούς που έκαναν λάθος επιλογές ή από συγκυρίες έχασαν τα πάντα. Ίσως να λέγαμε ότι όλοι έχουν την ίδια ευκαιρία στο κυνήγι της ζωής, αλλά ακόμα κι αν ήταν αληθινή αυτή η παραδοχή, που δεν είναι, έχεις μόνο μια ευκαιρία κι αν κάνεις λάθος, πάει, μπορεί να καταλήξεις και στο δρόμο. Τελικά, όποιο κι αν είναι το τέλειο σύστημα, θα πρέπει να φροντίζει ώστε αυτές οι καταστάσεις να μην δημιουργούνται. Το πρόβλημα είναι πως πάντα κάποιος θέλει να είναι πλούσιος και με το χρηματοοικονομικό σύστημα που έχουμε φτιάξει, αυτό μπορεί να γίνει μόνο αν φτωχύνει το ανάλογο ποσοστό ανθρώπων.

Αφού λοιπόν, αναγνωρίζω πως το σύστημα δεν δουλεύει αρνούμαι και να συμμετάσχω. Κι αν αυτό σου είναι δύσκολο να το καταλάβεις, θα σου δώσω ένα παράδειγμα. Ας πούμε πως εμείς οι δύο αποφασίζουμε να φτιάξουμε μια βάρκα, αλλά όταν τελειώνουμε το έργο μας βλέπω πως η κατασκευή μας δεν είναι και τόσο στέρεα. Σου δηλώνω λοιπόν, "Αυτή η βάρκα θα βουλιάξει, δεν μπαίνω μέσα!" και μου απαντάς εσύ " Έλα μωρέ, δεν πειράζει. Μπες μέσα για μια βόλτα να δούμε", " Ρε πας καλά! Αυτή δεν θα αντέξει ούτε για μια βόλτα", " Καλά, θα πάω μόνη μου. Σπρώξε μόνο λίγο να ανοιχτώ!", " Μα είσαι καλά; Να πνιγείς και να σε έχω πάρει στο λαιμό μου;"

Καταλαβαίνεις, γιατρέ; Και λευκό να έρθω να ρίξω θα είναι σαν να συμμετέχω. Έστω και λίγο συμμετέχω. Όσο κι αν είναι το ποσοστό, εγώ συμμετέχω. Αν το ποσοστό αντικατοπτρίζεται σαν μία και μοναδική μέρα οδύνης για έναν άνθρωπο που υποφέρει απ' το σύστημα, αυτό βαραίνει εμένα. Εγώ λοιπόν, αρνούμαι να το επωμιστώ. Θες να το κάνουμε πιο ξεκάθαρο; Πως είναι οι αντιρρησίες συνείδησης στο στρατό. Διαλέγουν να μην κρατήσουν όπλο γιατί δεν θα σκότωναν ποτέ κάποιο με διαταγή του κράτους/στρατού. Αρνούνται να πάρουν την ευθύνη της επιλογής κάποιου άλλου που δεν είναι απίθανο να κάνει λάθος. Έτσι κι εγώ κάνω την ίδια επιλογή κοινωνικά.

- Μα έτσι δεν κάνεις τίποτα για να το αλλάξεις!

- Και ποιος είπε ότι σκοπεύω να το αλλάξω! Εγώ κάνω αυτό που θεωρώ για εμένα σωστό, χωρίς να φιλοδοξώ σε κάποια αλλαγή. Θα δώσω την βοήθειά μου όπου μπορώ, στο φτωχό, στον άπορο! Είναι αλλαγή αυτό; Εγώ το λέω ανθρωπιά και αδιαφορώ για το αν οδηγεί κάπου γενικά, πόσο μάλλον στην αλλαγή! Πολλές φορές έχει τύχει να πάω για μπάνιο και από απλή βαρεμάρα να πάρω μια σακούλα και να αρχίσω να μαζεύω σκουπίδια. Αυτό είναι αλλαγή; Δεν ξέρω, ούτε τίθεται ζήτημα στο μυαλό μου. Απ' την στιγμή που ξεκινάς να αναρωτιέσαι τον λόγο που χρειάζεσαι για να κάνεις κάτι, τότε συνεπαγωγικά θα έρθεις αντιμέτωπος με το συμφέρον κάποιου άλλου που έχει λόγο να μην το κάνει. Το φίδι στο δέντρο της ζωής έθεσε το ερώτημα! Κι απ' την στιγμή που άρχισαν οι πρωτόπλαστοι να ψάχνουν το λόγο για όσα κάνουν ή δεν κάνουν, αναλογικά τα συμφέροντά τους θα έρχονταν αντιμέτωπα με αυτά του Θεού. Σαχλό παράδειγμα, όμως αυτή είναι η αλήθεια. Δεν χρειάζεσαι απαραίτητα ένα λόγο για να κάνεις κάτι, πόσο μάλλον όταν αυτό το κάτι είναι καλό.

Για εμένα η πολιτική δεν παίζει ρόλο στο πως εκφράζεις την καλοσύνη σου. Πρέπει να υπάρχουν πεινασμένοι, άστεγοι; Πρέπει να καταπιέζονται οι μαύροι, οι κίτρινοι, οι ομοφυλόφιλοι; Σαφώς και όχι! Με ρωτάς τι κάνω για αυτό; Αυτό που θα έπρεπε να κάνουν όλοι: σέβομαι τον διπλανό μου και καταπολεμώ τα φαινόμενα αυτά, όταν συμβαίνουν μπροστά μου! Τελικά, αυτό δεν σημαίνει να βοηθάμε τον συνάνθρωπό μας. Ο ένας για τον άλλον! Αν ο καθένας μας βοηθούσε τον διπλανό του, τα πράγματα θα ήταν πολύ καλύτερα. Δεν χρειάζεται να πιστεύουμε στα ίδια πράγματα, να έχουμε τον ίδιο τρόπο ζωής, ούτε να συνεννοηθούμε όλοι μαζί κι ύστερα να κάνουμε κάτι! Τι παραπάνω χρειάζεται από αυτό; Τι σε προβληματίζει; Πως θα δουλέψει το νοσοκομείο και η πυροσβεστική; Ε, δεν είπαμε; Πρέπει να πεθάνει ένας άνθρωπος στο δρόμο επειδή δεν έχει ασφάλεια; όχι. Άρα κάποιος θα φροντίσει να μην πάρουμε φωτιά, όπως κάποιος θα φροντίσει και για αυτόν τον άνθρωπο. Αν όντως λέμε σεβασμός και το εννοούμε, δεν θα τα χαλάσουμε στο ποιος, έτσι δεν είναι; Αλλιώς δεν μιλάμε για σεβασμό, αλλά για διαπραγμάτευση!

Θα μπορούσα να ρίχνω λευκό ή άκυρο ψηφοδέλτιο και να μην συζητούσαμε τώρα. Αλλά σου εξήγησα πως αν αυτά τα θεωρείς συμμετοχή, τότε αρνούμαι να πάω. Αν δεν είναι συμμετοχή τότε ποιος ο λόγος να πάω; Ίσως μια μέρα η δημοκρατία να δουλέψει, όπως θα μπορούσε να δουλέψει μια βασιλεία με τον κατάλληλο βασιλιά, μια μοναρχία, μια απολυταρχία, ο κομμουνισμός! Για τον καθένα η ιδανική πολιτεία που πλάθει στο μυαλό του, δουλεύει αρμονικά. Είμαι βέβαιος ότι τόσο ο Χίτλερ όσο και ο Στάλιν, είχαν δίκιο μέσα στο μυαλό τους. Μα δεν δούλεψε! Κι είμαι το ίδιο σίγουρος πως θα μπορούσαν να σε διαβεβαιώσουν ότι αν δεν δουλεύει, πως κάποια στιγμή θα δουλέψει.

Ωστόσο, αυτά είναι σοφιστείες, διανοήματα χωρίς κατάληξη. Θα μπορούσαμε να μιλάμε για ώρες σκιαγραφώντας την ιδανική πολιτεία για 'μας και όντως να καταλήγαμε κάπου. Θα είχε όμως καμιά σημασία; Δύο, τρία, τέσσερα άτομα, σίγουρα κάποια στιγμή θα καταφέρουν να συνεννοηθούν και να βγάλουν ένα συμπέρασμα. Τι γίνεται όταν μιλάμε ένα μεγάλο αριθμό ανθρώπων, όταν τα συμφέροντά τους συγκρούονται και πράττουν με αντίθετες σκοπιμότητες; Αυτές οι συζητήσεις τελικά δεν έχουν νόημα. Αποκυήματα της φαντασίας! Νεφελοκοκκυγίες!